Het begrip sunk costs is erg belangrijk maar ook lastig om mee om te gaan. Sunk cost zijn kosten die je in het verleden hebt gemaakt. En eigenlijk mogen deze kosten geen rol meer spelen bij toekomstige beslissingen. Dit kan in het dagelijks leven best wel lastig zijn.

Het sunk cost dillema

Wanneer je aan een project al veel geld hebt uitgegeven, maar het heeft nog niet het verwachte resultaat opgeleverd, dan is het verleidelijk om te blijven investeren. Je hebt al zoveel geld uitgegeven, dat het eigenlijk weggegooid geld is, wanneer je niet nog meer geld gaat uitgeven.

Dit is een begrijpelijke gedachte. Maar deze gedachte is wel fout. Je dient alleen te kijken naar de toekomstige uitgaven en of dit wel het gewenste resultaat gaat opleveren. 

Dit wordt ook wel de sunk cost fallacy genoemd. Hiermee wordt bedoeld, het nemen van irrationele beslissingen op basis van in het verleden gedane investeringen. De term “throwing good money after bad money” is hier sterk aan gerelateerd. 

In plaats van extra geld investeren, in iets met een grote kans op mislukking, kun je dit geld beter ergens anders in gaan investeren.

Het casino concept

Het casino concept is voor een groot gedeelte gebaseerd op de fallacy van sunk costs. Iemand die al veel geld heeft verloren, gaat nog meer inzetten om dit geld terug te verdienen. Met bijna altijd als resultaat dat je aan het einde van de avond nog meer geld kwijt bent. 

De beslissing om meer geld te gaan inzetten wordt dan genomen op basis van het geld dat je al kwijt bent. Dit is volkomen irrationeel. Een rationele beslissing zou zijn, om gewoon te stoppen en naar huis te gaan.

Het voorbeeld van de Concorde

Grote bedrijven en overheden maken echter ook deze fout. Het bekendste en duurste voorbeeld is de Concorde. Het supersonische vliegtuig dat de wereld zou gaan veroveren. 

Tijdens de ontwikkeling waren er echter al grote twijfels of dit ooit een succes zou gaan worden. Echter, op dat moment was er dermate veel geïnvesteerd, dat het project toch werd doorgezet. Er werden dan ook nog vele honderden miljoenen extra geïnvesteerd. Uiteindelijk is het vliegtuig nooit een succes geworden en al weer redelijk snel uit de lucht gehaald.

Speelt dit ook bij kleinere ondernemers?

Ook kleinere ondernemers krijgen regelmatig te maken met het thema sunk costs. Zo heb ik zelf regelmatig meegemaakt, dat een succesvolle ondernemer een extra filiaal ging openen. Echter, voor wat voor een reden dan ook, werd het nieuwe filiaal geen succes. Dit was maar moeilijk te accepteren, waardoor zij maar geld blijven investeren in het nieuwe filiaal. 

Of eigenlijk is investeren hier geen juist woord. Er werd gewoon geld in een bodemloze put gepompt. De redenatie hierachter was, dat er al zoveel geld was geïnvesteerd, dat het niet meer mogelijk was om het project stop te zetten. 

Dit had echter wel in een eerder stadium dienen te gebeuren. Het saldo van de zakelijke bankrekening ging in rap tempo omlaag. Ik begrijp dat dit een erg lastige beslissing is, maar het is wel de enige juiste beslissing. De meest succesvolle ondernemers durven namelijk moeilijke en pijnlijke beslissingen te nemen.

Het belang van inzichtelijke data

De boekhouding is essentieel om bij te houden hoeveel je nu ergens in geïnvesteerd hebt. Een project boekhouding vind ik dan ook aan te raden. Maar ook als je, zoals hierboven beschreven, een nieuw filiaal gaat openen, dan dient het inzichtelijk te zijn hoeveel geld je hierin hebt geïnvesteerd.

Sunk costs mogen eigenlijk geen criteria zijn, op basis waarvan je een beslissing gaat  nemen. Het kan natuurlijk wel zo zijn, dat je gewoonweg niet voldoende hebt geïnvesteerd. Of het geld in verkeerde zaken hebt geïnvesteerd. Daarom is het altijd van belang om goed te analyseren waaraan je jouw geld nu eigenlijk hebt uitgegeven.

Wat levert een investering jou op?

Je zou eigenlijk geen euro moeten uitgeven, zonder dat er iets tegenover staat. In het verleden werkte ik voor een bedrijf, waarbij de CEO altijd het uitgangspunt hanteerde, dat elke euro die je investeerde er minimaal 3 zou moeten opleveren. 

Dit is wellicht vrij extreem, maar wel een goed uitgangspunt. En of je dan al 100 euro, een miljoen of 10 miljoen hebt geïnvesteerd, maakt verder niet uit. Het draait erom wat die euro die je extra wilt investeren je gaat opleveren.

Omgaan met sunk costs is best lastig. Succesvolle ondernemer kunnen hier echter wel de juiste maar moeilijke beslissing nemen.