Veel ondernemers bedoelen met de kostprijs vaak de inkoopprijs. Ga je echter de standaardkostprijs berekenen, dan dien je hier nog andere kosten bij op te tellen.
Werk met een relevante kostprijs
In de theorie kom je verschillende rekenmethoden en toepassingen tegen van de standaardkostprijs. In dat geval gaat het met name om de toerekening van de indirecte kosten. Denk hierbij aan de kosten van de afdeling personeelszaken, receptie en de kosten van de administratie.
Vaak zal je bij dergelijke kosten verdeelsleutels dienen toe te passen. De kosten van de afdeling personeelszaken zijn niet direct aan een product toe te rekenen.
Indien je slechts 1 product verkoopt, dan is het zinvol om op deze manier de standaardkostprijs te berekenen. Produceer je echter veel verschillende producten, dan verlies het zijn waarde, omdat je in dat geval allerlei arbitraire verdeelsleutels dient toe te passen.
Mijn voorkeur gaat uit naar een zo objectief mogelijke kostprijs. Ga niet teveel kosten op een arbitraire manier verdelen. Op die manier verliest de standaardkostprijs berekening zijn waarde.
Terugverdienen van de overheadkosten
Indien je niet alle indirecte kosten verwerkt in de standaardkostprijzen, dan dien je alsnog zeker te stellen, dat je deze overheadkosten terugverdiend door het bepalen van de juiste verkoopprijs. Anders zal de onderneming als geheel verliesgevend zijn. Je verdient dan namelijk niet de overheadkosten, zoals kosten van administratief personeel, terug.
Vanuit dat oogpunt dien je ook te bepalen hoe hoog de overheadkosten zijn en dat uitgedrukt in een percentage van de standaardkosten. Dit is een marge die je ten alle tijden zou dienen te maken. Dit brengt je op het break-even punt. Daarboven begin je pas echt met winst maken.
Het hangt grotendeels af van het type onderneming hoe hoog deze overheadkosten ten opzichte van de kosten van het product zijn. Bij bijvoorbeeld cosmeticaproducten zal je zien, dat deze kosten de daadwerkelijke kosten van het product zelf overstijgen. Dit omdat er ontzettend veel geld aan reclame en marketing wordt uitgegeven.
Waarom marketingkosten geen onderdeel uit laten maken van standaardkosten?
Een ander argument om bijvoorbeeld de marketingkosten niet op te nemen bij het berekenen van de standaardkostprijs is de periode van toerekening.
Marketingkosten zijn doorgaans gericht op een langere termijn.
Stel dat je deze periode een grote marketingcampagne uitvoert, dan zal je daarvan in de komende maanden de vruchten van gaan plukken.
Vanuit dat oogpunt is het niet zinvol om deze kosten in de huidige periode onderdeel uit te laten maken van de standaardkostprijs.
De definitie van de standaardkostprijs
De standaardkostprijs bevat alle directe kosten van een product of dienst dat je verkoopt. Dit zijn bijvoorbeeld:
- Kosten van grondstoffen of producten
- Directe arbeidskosten ter vervaardiging van een product
- Afschrijving van gebruikte machines
Handelsonderneming
Bij een handelsonderneming is de standaard kostprijs berekenen relatief simpel. Je koopt iets in en je verkoopt het weer. Het grootste gedeelte van de standaardkostprijs zijn in dit geval zijn de inkoopkosten.
Productie onderneming
Bij een productieonderneming wordt het berekenen van de standaardkostprijs een stuk lastiger. Hier krijg je ook te maken met een onzekere factor. En dat is het volume dat je gaat produceren.
Als je kijkt naar de arbeidskosten en afschrijvingskosten per product, dan speelt het volume een grote rol. De arbeidskosten wijziging doorgaans niet, of je nu 100 of 200 producten produceert.
Echter, voor de kostprijs maakt het een groot verschil of je de kosten door 100 producten kunt delen of door 200 producten.
Het is dan ook van belang om vooraf een goede inschatting te maken van het volume dat je denkt te produceren. Ben je bijvoorbeeld veel te optimistisch, dan zal de kostprijs eigenlijk veel hoger zijn, dan waar je vanuit was gegaan.
Ben je te negatief, dan is de werkelijke kostprijs lager en heb je misschien wel een te hoge prijs berekend, wat de concurrentiepositie negatief beïnvloedt.
Hoe zie je dit terug in de boekhouding?
De standaard kostprijs kan je niet direct uit de boekhouding aflezen. Online boekhoudprogramma`s bieden deze mogelijkheid doorgaans niet. In dat geval dien je een compleet erp pakket aan te schaffen, hetgeen je behoorlijk wat geld gaat kosten.
Dit alles neemt niet weg dat je wel de boekhouding dusdanig kan inrichten dat de standaardkostprijs berekenen eenvoudig wordt. Van belang hierbij is het goed inrichten van de grootboekrekeningen.
Zorg dat je geen kosten gaat mixen die geen betrekking hebben op de standaardkostprijsberekening. Denk hierbij bijvoorbeeld aan salarissen van direct en indirect personeel.
Hulp van de boekhouder inschakelen
Op dit punt is het verstandig om de hulp van een boekhouder in te schakelen. Hij of zij kan jou helpen bij de standaardkostprijs berekenen. Nadat een dergelijk overzicht is opgesteld, kan je dat eventueel zelf in de toekomst bijhouden.
Productie en afwijkingen in de kosten
Doordat je nooit exact zal produceren wat je had verwacht, zal er altijd afwijkingen bestaan tussen de werkelijke en op voorhand berekende standaardkostprijs.
Ook zullen de kosten in de loop der tijd aan verandering onderhevig zijn. Denk bijvoorbeeld aan de kosten van grondstoffen die op dit moment hard aan het stijgen zijn.
Indien de kostprijzen erg gaan afwijken van hetgeen waarmee je gerekend had, dan zal je de verkoopprijzen dienen aan te passen.
Scenario analyse
Het is ook van belang om een scenario analyse uit te voeren. Wat gaat het betekenen als je meer gaat produceren? Misschien kan je dan wel goedkoper de grondstoffen inkopen. Waarschijnlijk zullen dan ook de afschrijvingskosten per product afnemen.
Indien dit het geval is, dan zou je een strategie kunnen toepassen waar je tijdelijk genoegen gaat nemen met een lagere marge, om zodoende meer volume te kunnen verkopen. Op lange termijn zou dit dan voordelig dienen uit te pakken.
Bij een dergelijke strategie dien je echter wel goed een vinger aan de pols te houden. Want pakt het niet zo uit zoals je had verwacht, dan kan dit je geld gaan kosten.
